“Symphysodon discus, Heckel 1840”

“SYMPHYSODON DISCUS, HECKEL 1840”
Συγγραφέας : Genirous



ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:
Ο αυστριακός βοηθός επιστάτη της αυτοκρατορικής συλλογής φυσικής ιστορίας Johann Baptist Natterer, ανέλαβε αρχηγός της 18ετής αυστριακής εξερευνητικής αποστολής στη Βραζιλία. Ξεκίνησε το 1817, περισυνέλεξε συνολικά 1.671 ψάρια (και χιλιάδες άλλα ζώα) και ήταν ο πρώτος λευκός που ήρθε σε επαφή με Δίσκο στην ιστορία, κάπου ανάμεσα στο 1831 και 1834 και κοντά στο Barcelos στον ποταμό Rio Negro, όπου και πιάστηκε στα δίχτυα του. Λίγο αργότερα, το 1840, ο αυστριακός ιχθυολόγος του μουσείου της Βιέννης Johann Jacob Heckel έκανε την πρώτη επιστημονική περιγραφή ως ''Symphysodon discus''. Κανένας λευκός δεν είδε ξανά ζωντανό Δίσκο heckel πριν το 1958 και δεν έφτασαν αρκετά άτομα στο ευρωπαϊκό εμπόριο πριν το 1965. Η πρώτη επιτυχημένη αναπαραγωγή έλαβε χώρα πιθανότατα το 1967. Δικαιωματικά του έχει αποδοθεί το προσονύμιο ''Βασιλιάς των Βασιλιάδων'', καθώς ήταν ο πρώτος Δίσκος που ανακαλύφθηκε.

ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ:
Επιστημονική:
Symphysodon discus, Heckel 1840
Κοινή:
Heckel discus, Red discus, Discus heckeli

ΕΤΟΙΜΟΛΟΓΙΑ:
Symphysodon:
Symphysis, από τα ελληνικά που σημαίνει σύμφυση και
Odon, από τα ελληνικά που σημαίνει δόντι.
Η ονομασία αναφέρεται στα λίγα δόντια που βρίσκονται πάνω από την περιοχή όπου συναντώνται τα δύο μέρη της κάτω γνάθου (Symphysis).
Discus:
Discos, από τα ελληνικά που σημαίνει δίσκος.
Η ονομασία αναφέρεται στο σχήμα του σώματος.
Heckel:
Η ονομασία αναφέρεται στον ιχθυολόγο Jacob Heckel, ο οποίος έκανε την πρώτη περιγραφή.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ:
Οικογένεια: Κιχλίδες (Cichlidae)
Υποοικογένεια: Cichlasomatinae
Τάξη: Περκόμορφα (Perciformes)
Κλάση: Ακτινοπτερύγιοι (Actinopterygii)

ΜΟΡΦΗ:
Δισκοειδής, πλευρικά συμπιεσμένη.

ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ:
Το σχέδιο του σώματός του αποτελείται από κόκκινες-καφέ οριζόντιες λωρίδες, σε κόκκινο ανοιχτό φόντο με μπλε ιριδίζον κυρίως στα πτερύγια και στο κεφάλι. Εννέα κάθετες, μαύρες γραμμές, με την πρώτη, πέμπτη και ένατη να παρουσιάζονται σκούρες και σε μόνιμη βάση. Το κυριότερο χαρακτηριστικό που διαχωρίζει τον S.discus από τους υπόλοιπους είναι η 5η μπάρα στο σώμα του, που εμφανίζεται πάντα εντονότερη, σκουρότερη και με πολλαπλάσιο πάχος. Ο τόνος του φόντου στο σώμα του ψαριού μεταλλάσεται σύμφωνα με το χρώμα του υποστρώματος και σε παραλλαγές της φύσης εμφανίζεται επίσης και σε μπλε ή πορτοκαλί χρωματισμούς.

ΜΕΓΕΘΟΣ:
Έως 22cm.

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ:
Στη φύση 3-4, στο ενυδρείο 12 ή και περισσότερα χρόνια.

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΓΕΝΟΥΣ:
Εξωτερικός σεξουαλικός διμορφισμός δεν υφίσταται σε αυτό το είδος.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ:
Αποκλειστικά σε ''μαύρους'' ποταμούς και όπου παρατηρείται ελάχιστη ροή και υψηλή θερμοκρασία. Απαντά σε απομακρυσμένες (από τον κυρίως ποταμό) λίμνες και ανάμεσα σε κλαδιά και ρίζες δέντρων ή και κάτω από αυτά, σε βάθος από 2 εως 5m.
Rio Araca, Arana, Baruri, Demini, Jau, Jauoperi, Jufari, Padauari, Puduari, Quiuini, Uneuxi, Unini, Urubaxi, Xeruiuni (περιοχή Rio Negro)
Rio Abacaxis, Curuim, Marimari (περιοχή Rio Madeira)
Rio Jatapu, Rio Urubu (περιοχή Uatuma)
περιοχή Rio Nhamunda/Lago Nhamunda
περιοχή Rio Trombetas

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΝΕΡΟΥ:
Ο Symphysodon discus αποτελεί το μοναδικό είδος του γένους το οποίο ζει και ευδοκιμεί σε ''ακραίες'' συνθήκες και σε πολύ μαλακό, πολύ όξινο, καθώς και ''μαύρο'' νερό. Ιδιαίτερη προσοχή για καλή οξυγόνωση λόγω της υψηλής θερμοκρασίας. Στο φυσικό τους βιότοπο η ηλεκτρική αγωγιμότητα είναι κάτω από 10μS/cm, το pH ανάμεσα στο 3,20 και στο 4,80, η θερμοκρασία από 27 έως 30°C, ανθρακική και γενική σκληρότητα σχεδόν μηδενικές. Σε ενυδρείο παράμετροι με kH:0-2°d και gH:0-4°d είναι αποδεκτοί, με pH κοντά στο 5,00 και θερμοκρασία 28°C.

ΕΝΥΔΡΕΙΟ:
Αναλογιζόμενοι το μεγάλο τους μέγεθος (και ότι είναι ίδιου ύψους και μήκους) και ότι είναι εδαφικοί, είναι απαραίτητα μεγάλου μεγέθους ενυδρεία (ιδανικά 70 λίτρα/ψάρι). Επιπρόσθετα, έχουν έντονα κοινωνικό χαρακτήρα και ζουν σε κοπάδια, οπότε η ελάχιστη δεξαμενή πρέπει να έχει χωρητικότητα 400 λίτρα. Ψιλή, λευκή, 100% ουδέτερη άμμος εκτιμάται ιδιαίτερα από τους δίσκους, όπως επίσης πολλές κρυψώνες με ρίζες και σκιές με φυτά επιφάνειας και κρεμαστά ξύλα. Ζωτικής σημασίας χαρακτηρίζεται ο ελεύθερος χώρος για κολύμπι, καθώς και το ελεύθερο υπόστρωμα για αναζήτηση τροφής. Η χρήση τύρφης ή εκχύλισμα αυτής θεωρείται άκρως απαραίτητη.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ:
Κοινωνική και εδαφική.
Παρόλο που είναι κιχλίδες, ζουν σε κοπάδια με αξιοπρόσεχτο ιεραρχικό χαρακτήρα. Είναι ο λόγος για τον οποίο πολλές φορές άτομα που αποκτήθηκαν τελευταία παίρνουν πολύ την κάτω βόλτα, αν δεν καταλάβουν αρκετό χώρο στο ενυδρείο για να προστατευτούν από τα κυρίαρχα ψάρια. Εξαιρετικά συνεσταλμένοι, τρομάζουν πολύ εύκολα και τους αρέσουν τα σκιερά σημεία. Κυκλοφορούν και ψάχνουν την τροφή τους στο υπόστρωμα του ενυδρείου, όπου πολλές φορές την φυσάνε και την ρουφάνε μόλις ανασηκωθεί.

ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΟΙ:
Η εξαιρετικά συνεσταλμένη τους φύση και οι ακραίες παράμετροι νερού δεν αφήνουν πολλές επιλογές για συγκατοίκηση με άλλα ψάρια. Οι περισσότερες διαθέσιμες επιλογές δεν προσφέρουν κάτι ουσιαστικό στην ευημερία τους, παρόλα αυτά ορισμένα μικρά είδη από tetra, pencilfish, hatchetfish και catfish μπορούν να επιλεχθούν. Καλό είναι να αποφεύγονται οποιαδήποτε ψάρια παρουσιάζουν εδαφική συμπεριφορά και κυρίως είδη κιχλίδων, νανοκιχλίδων και γατόψαρων.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ:
Στη φύση τρέφονται κατά κύριο λόγο με αποσαθρώματα και φυτικές ύλες (λουλούδια, φρούτα, σπόροι, φύλλα), ακολούθως με άλγες-μικροάλγες, υδρόβια ασπόνδυλα και τέλος εδαφικά και δενδρόβια αρθρόποδα. Στο ενυδρείο προτείνεται πλήρης θρεπτική διατροφή, υψηλής αξίας σε βιταμίνες και πρωτεϊνες με έμφαση στις φυτικές τροφές, ακολούθως και κατά δεύτερο λόγο ζωντανές τροφές, κατεψυγμένες κατά τρίτο. Προσθήκη βιταμινών και σκόρδου σε οποιαδήποτε τροφή προτείνεται ανεπιφύλαχτα.

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ:
Σήμερα, θεωρείται πολύ σπάνια έως αδύνατη η αναπαραγωγή ''καθαρών'' symphysodon discus σε αιχμαλωσία, καθώς αρχικά είναι τρομερά δύσκολο να έρθει το θηλυκό σε διάθεση και αν τελικά ζευγαρώσει, ακολούθως παρουσιάζεται πρόβλημα στα νεογέννητα ψάρια. Επιπρόσθετα, είναι πολύ δύσκολη η προσομοίωση κατάλληλων, ακραίων συνθηκών στο ενυδρείο, ώστε να υπάρξουν σωστές προϋποθέσεις.
Το ζευγάρι συνευρίσκεται σε μια κάθετη, ομαλή επιφάνεια ή σε ένα μεγάλο φύλλο. Αφού εκτελέσει τους ''χαρακτηριστικούς χορούς'', το θηλυκό εναποθέτει 60-200 αυγά ημιδιάφανου χρώματος, τα οποία γονιμοποιούνται άμεσα από το αρσενικό, το οποίο πραγματοποιεί εναλλακτικές προσπάθειες για να ξεπεράσει το θηλυκό.
Τα αυγά εκκολάπτονται για 50-62 ώρες. Τα νεογέννητα, όταν καταναλώσουν τα κελύφη των αυγών και ξεκινήσουν το ελεύθερο κολύμπι, τρέφονται από τη βλεννώδη έκκριση των γονέων. Ακολούθως, προσφέρονται ποσότητες αρτέμιας και λιωμένο φαγητό για μωρά και λίγο-λίγο μεγαλώνουν τα γεύματα.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Η διατήρησή τους σε ενυδρείο θεωρείται αρκετά δύσκολη και είναι ψάρια ευαίσθητα σε απότομες μεταβολές συνθηκών και στην προσαρμογή σε νέο περιβάλλον. Στο φυσικό τους περιβάλλον το όξινο νερό αδρανοποιεί τα διάφορα βακτήρια και παράσιτα, τα οποία όμως στο ενυδρείο μας μπορεί να παρουσιάσουν έξαρση. Δυνατή ροή νερού και δυνατός φωτισμός πρέπει να αποφεύγονται σε κάθε περίπτωση. Οποιεσδήποτε αλλαγές και παρεμβάσεις στο εσωτερικό της δεξαμενής -ακόμα και οι αλλαγές νερού- πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή και κατά προτίμηση με σβηστά φώτα, διότι μπορεί να τρομάξουν πάρα πολύ εύκολα και να στρεσαριστούν, με απρόβλεπτες γι'αυτά συνέπειες.